Land to Land

Stel je de aarde eens voor als een groot, maagdelijk wit canvas… Waar zou je dan willen landen? En als je op dat stukje land opnieuw mag beginnen: hoe gaat dat eruitzien, ruiken, klinken?

Geïnspireerd door het madeliefjesmodel van wetenschapper James Lovelock, dringen kunstenaars Sibylle Eimermacher en Annegret Kellner ons bewustzijn binnen. Op Lovelocks fictieve planeet bloeien afwisselend witte en zwarte madeliefjes. De witte bloemblaadjes weerkaatsen het licht terug het heelal in. De zwarte bloemblaadjes zorgen ervoor dat de warmte wordt geabsorbeerd. De balans tussen beiden houdt de levensvoorwaarden in stand. Met dit principe toont Lovelock aan dat een individueel organisme wel degelijk effect kan hebben op het grote geheel.

Vanuit die overtuiging zoeken Annegret Kellner (1979) en Sibylle Eimermacher (1979) naar manieren om te tonen dat onze relatie met de natuur misschien anders kan. Naar een ethische rechtvaardiging voor het gebruik van natuurlijke  grondstoffen. Annegret werkt met zachte materialen en plaatst wat rechtstreeks uit de aarde groeit op ooghoogte. Zo zet ze onze relatie met gewassen in een nieuw perspectief. Soms hebben we de neiging planten te vertroetelen. Dan weer vertrappen we ze gedachteloos of gebruiken ze voor persoonlijke doelen of gewin. Sibylle werkt met steen en metaal. Ze schept voorwaarden waardoor de minerale materie van zich kan laten horen. Want waarom zien wij steen slechts als onbezield bouwmateriaal? Wat gebeurt er als we niet alleen nemen maar ook geven? Als we voor onze planeet gaan strijden en zorgen?

Met Land to Land vragen Kellner en Eimermacher zich nadrukkelijk af of we ons gedrag zullen aanpassen als planten zich verzetten en weigeren om zuurstof aan te maken. Als steen en ijzer een stem krijgen.

Verspreid over de zalen bevinden zich ook drie witte monochromen van ZEROkunstenaar Aubertin (1934-2015). In de loop van zijn carrière verlegt hij zijn interesse van rood naar wit. Hij zag wit als een ruimte van mogelijkheden, een leeg canvas dat kijkers uitnodigt om betekenis te projecteren: een leegte die geen afwezigheid is maar een actieve ruimte vol potentieel.

Sibylle Eimermacher, Münster DE 1979

Sibylle Eimermacher woont al meer dan twintig jaar in Nederland. Met een master van het Frank Mohr Instituut in Groningen (NL) en een bachelor van de AKI Academie voor Kunst & Vormgeving in Enschede (NL), werkt ze op het gebied van beeldhouwkunst, fotografie, video, performance en kunstenaarsboeken.

Met harde materialen als rots, steen en metaal reflecteert Sibylle op de ambivalente relatie tussen mens en natuur. De balans tussen mens en aarde moet nodig worden hersteld, maar we blijven stenen, mineralen en metalen uit hun oorspronkelijke context halen. We plaatsen ze in onze culturele kaders en geven er nieuwe vormen en functies aan. Sibylle onderzoekt manieren waarop we verbinding kunnen maken met stenen, op basis van hun materialiteit, schoonheid of energetische eigenschappen. Vragen over de grens tussen cultuur en natuur en over onze positie in de kosmos zijn daarbij essentieel.

De Planetary Ruler ontleent zijn vorm aan de Jo, een Japans, traditioneel wapen. In oude tradities worden metalen vaak gekoppeld aan hemellichamen, waarmee ze hun energetische eigenschappen delen: aluminium met neptunus, zilver met de maan, koper met venus, goud met de zon, staal met mars. Zo komen vechten en helen, aarde en hemel, lichamelijke en mentale kracht samen in dit object.

De zingende zagen zijn een sleutelwerk in Land to Land. Zaagsnedes trekken normaliter een grens tussen wat was en wat wordt, de zaag als muziekinstrument daarentegen verbindt. Zachte golven vervangen de scherpe tanden. In de stalen schijf met handvatten is dubbelspaat verwerkt. De Vikingen noemden dit kristal ook wel zonnesteen. Dankzij de bijzondere lichtbreking konden de Noormannen zo – ook op bewolkte dagen – navigeren.

Annegret Kellner, Chemnitz DE 1979

Annegret Kellner studeerde aan de kunstacademies in Groningen, Dresden en New York. Vanuit haar woonplaats Amsterdam, maakt zij kunstwerken op basis van gecultiveerde planten en bomen. In Land to Land zijn haar ruimtelijke werken te zien, hoewel haar oeuvre ook fotografie en digitale collages omvat.

Annegret verschuift onze waarneming van de passieve plant naar een tegenhanger – een levende entiteit die zich niet laat reduceren tot decor of gebruiksvoorwerp. Haar werk toont hoe we ingrijpen in de natuur. We koesteren de natuur, maar zetten haar – gedreven door een misplaatste zorgzaamheid, eigenbelang en het verlangen naar controle – onder druk. In haar beelden toont ze de complexe wederkerigheid van al wat ons omringt.

De Anaesthesia Serie toont hoe we planten reduceren tot object en grondstof. De witte, siliconen afgietsels van tropische bladeren liggen als lamme ledematen op opblaasbare kussens en hangen verslapt aan tuinbouwglasplaten. Ontdaan van vitaliteit en zuurstof bieden ze stil verzet.

In Australië onderzocht Annegret de balga of grasboom. De boom leeft in symbiose met vuur: vlammen stimuleren groei en zaadvorming, terwijl de sterk geurende hars bescherming biedt. Voor de inheemse bevolking is deze cyclus van vernietiging  en vitaliteit een essentieel onderdeel van hun land en cultuur. In de vorige eeuw werd het hars geëxporteerd voor gebruik in  de wapenindustrie.

Gefascineerd door deze paradoxale vermogens van de grasboom ontwikkelde Annegret twee werken: de totemsculpturen ‘Bloodsugarrockradio’ en het ruimteparfum ‘In Case of Fire’, gedestilleerd uit smeltend balgahars. De geur activeert onze  verbeelding. Beide werken tonen onze ambivalente relatie met flora: van gerespecteerd onderdeel van de natuur en cultuur  tot verwoestende handelswaar.

Land to Land is van 24 juni t/m 14 september onderdeel van het Nevengeul programma van de IJselbiënnale 2025.

Tip: 10 augustus 15:00 - 15:30 en 05 oktober 13:15 - 13:45 Soundperformance Lithic Calling door Sibylle en Johannes Eimermacher, Anneke Ingwersen en Camiela Warringa

Met dank aan

• Cultuurfonds
• Mondriaan Fonds
• IONA Stichting
• Pauwhof Fonds
• Frank Bloem, The Snifferoo
• Stichting Wesselings van Breemen

Te zien in de tentoonstelling 05